دسته بندی خدمات مشاوره بر اساس مراحل پروژه:
۱. مطالعات اولیه و امکان سنجی (Feasibility Studies)
هدف: پاسخ به این سؤال که "آیا احداث این پست از نظر فنی و اقتصادی توجیهپذیر است؟"
فعالیتهای کلیدی:
مطالعه بار و پخش بار: پیش بینی بار منطقه تحت پوشش و تعیین ظرفیت مورد نیاز پست.
مطالعه پیکربندی شبکه: تعیین بهترین مکان برای احداث پست (Site Selection) از نظر تلفات و پایداری شبکه.
بررسی فنی-اقتصادی: مقایسه گزینه های مختلف (پست هوایی vs. GIS، سطوح ولتاژ مختلف) و ارائه اقتصادی ترین گزینه.
ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA): برای پروژه های بزرگ.
۲. طراحی مهندسی (Engineering Design)
این جامعترین بخش خدمات مشاوره است و شامل رشته های مختلف مهندسی میشود:
الف) طراحی اصلی (Basic Design):
تهیه نقشه تک خطی (Single Line Diagram - SLD): تعیین آرایش کلیدها، سکسیونرها و تجهیزات.
مطالعات فنی و محاسبات:
مطالعه پخش بار (Load Flow Study): با نرم افزارهایی مانند ETAP یا DigSILENT.
مطالعه اتصال کوتاه (Short-Circuit Study): برای تعیین میزان withstand تجهیزات.
مطالعه هماهنگی حفاظتی (Protection Coordination Study): برای تنظیم رله ها و طراحی سیستم حفاظتی.
مطالعه قوس الکتریکی (Arc Flash Study): برای ایمنی پرسنل.
مطالعه پایداری (Transient Stability Study): (برای پستهای بسیار بزرگ).
انتخاب تجهیزات: تهیه مشخصات فنی (Technical Specification) و داده نامه (Data Sheet) برای خرید تمامی تجهیزات (ترانسفورماتور، کلید، CT/VT، etc.).
ب) طراحی جزییات (Detail Design):
طراحی نقشه های اجرایی: نقشه های چیدمان (Layout)، نقشه های سیمکشی و interconnection، نقشه های زمینی و فونداسیون.
طراحی سیستم زمین (Earthing System): با نرمافزارهای تخصصی مانند CDEGS یا SES Shield.
طراحی سیستم روشنایی و برق کمکی (Auxiliary Power System).
طراحی سیستم کنترل و SCADA: طراحی architecture سیستم کنترل، انتخاب PLCها و طراحی صفحات HMI.
۳. مدیریت مناقصه و خرید تجهیزات (Tendering & Procurement)
تهیه اسناد مناقصه (Tender Documents): شامل کلیه مشخصات فنی، شرایط قرارداد و مدارک مالی.
ارزیابی پیشنهادات فنی (Technical Bid Evaluation): مقایسه پیشنهادات فروشندگان مختلف و اطمینان از مطابقت آنها با مشخصات فنی.
عقد قرارداد و نظارت بر ساخت (Expediting): نظارت بر روند ساخت تجهیزات در کارخانه سازنده و حضور در تستهای کارخانه (FAT - Factory Acceptance Test).
۴. نظارت بر ساخت و نصب (Construction Supervision)
نظارت بر اجرای عمرانی: کنترل کیفیت اجرای فونداسیون، ساختمان کنترل روم و شبکه زمین.
نظارت بر نصب تجهیزات: اطمینان از نصب صحیح و مطابق با نقشه های اجرایی.
بازرسی و کنترل کیفیت (QC): بازرسی از اتصالات، جوشها، رنگ آمیزی و غیره.
۵. نظارت بر راه اندازی و commissioning
برنامه ریزی و نظارت بر تستهای میدانی (SAT - Site Acceptance Test): اطمینان از صحت عملکرد تمامی تجهیزات نصب شده.
راه اندازی پست (Energization): نظارت بر فرآیند زیرولتاژ بردن پست به صورت مرحله به مرحله.
تحویل موقت و قطعی (TOC & TOC): تحویل گرفتن پست از پیمانکار و ارائه آموزش به اپراتورهای بهره بردار.
۶. خدمات بهره برداری و نگهداری (Operation & Maintenance Consultancy)
تدوین دستورالعملهای بهره برداری (Operation Procedures).
تدوین برنامه های نگهداری پیشگیرانه (PM Programs).
آنالیز داده های DGA (گازهای محلول در روغن) و ارائه گزارش وضعیت سلامت ترانسفورماتور.
برگزاری دورههای آموزشی تخصصی برای اپراتورها و تکنسینهای بهرهبردار.
عیبیابی و رفع مشکل (Troubleshooting) در هنگام بروز خرابی.
۷. بهینه سازی و ارتقاء (Optimization & Upgrading)
ارزیابی وضعیت موجود (Condition Assessment): بررسی سلامت تجهیزات موجود پستهای قدیمی.
پیشنهاد طرحهای ارتقاء و نوسازی (Retrofitting): مثلاً جایگزینی کلیدهای قدیمی با کلیدهای مدرن یا دیجیتالی کردن سیستم حفاظت و کنترل.
خدمات مشاوره بر اساس نوع پست
پستهای فشار قوی (EHV/HV):
تأکید بر مطالعات جامع سیستم قدرت (پایداری، اتصال کوتاه).
طراحی شبکه زمین بسیار پیچیده و حیاتی.
انتخاب بین تکنولوژی AIS (هوایی) و GIS (گازی).
مدیریت ریسکهای بالای پروژه.
پستهای فشار متوسط (MV):
تأکید بر توزیع بهینه بار در شبکه.
طراحی سیستم حفاظت برای شبکه های حلقوی (Ring Main).
انتخاب بین پست هوایی، زمینی یا پیش ساخته (Prefabricated).
پستهای فشار ضعیف (LV):
تأکید بر طراحی تابلوهای توزیع و هماهنگی حفاظت بین کلیدهای مختلف.
محاسبه سطح اتصال کوتاه و انتخاب تجهیزات با withstand مناسب.
بهینه سازی مصرف انرژی و طراحی سیستمهای خازنی برای اصلاح ضریب توان.
نرم افزارهای تخصصی مورد استفاده مشاوران
آنالیز سیستم قدرت: ETAP, DigSILENT PowerFactory, PSS®E
طراحی سیستم زمین: CDEGS (SES), AutoGround
طراحی و مدلسازی: AutoCAD, MicroStation, Revit (BIM)
شبیه سازیهای الکترومغناطیسی: ANSYS EM, COMSOL
مدیریت پروژه: MS Project, Primavera P6
جمع بندی نهایی
یک شرکت مشاوره خوب، مانند معماری است که نقشه کلی را میکشد و بر اجرای صحیح آن نظارت میکند. آنها با استفاده از تخصص فنی، تجربه و نرمافزارهای پیشرفته، از سرمایه گذاری کلان مشتری محافظت کرده و تضمین میکنند که پست طراحی شده برای decades به صورت ایمن و قابل اطمینان به بهره برداری خود ادامه دهد. این خدمات به ویژه برای شرکتهای بهره بردار (مثل توانیر) که ممکن است نیروی انسانی متخصص برای تمامی این مراحل را در اختیار نداشته باشند، ضروری است.